نام شهر برلین از زبان مردم اسلاوهای غربی که در این شهر سکونت داشتهاند، گرفته شده است. قسمت “بر” (به آلمانی Bär و به انگلیسی Bear) از واژه برلین که به معنای خرس میباشد، باعث شده که نماد و پرچم این شهر خرس شود. قدمت شهر برلین 784 سال میباشد که به اوایل سده 12ام میلادی باز میگردد و از سال 1244 بطور رسمی به عنوان یک شهر در تاریخ ثبت گردید که دارای قدمت کمتری نسبت به اکثر دیگر شهرهای بزرگ آلمان از جمله مونیخ با 863 سال قدمت، هامبورگ با 1521 سال و کلن با 2058 سال قدمت و… میباشد. البته جدیدترین شواهد و مدارک تاریخی نشان میدهد که اسکان در شهر برلین از سال 1174 میلادی شروع گردیده بود.
از جمله اسکانهای ثبت شده بارز در برلین از سال 1197 در منطقه شپاندو و از سال 1209 در منطقه کوپنیک واقع در این شهر میباشد که در آن موقع هنوز تا سال 1920 به برلین ملحق نشده بودند. در کل از سده 12 تا قبل سده 17ام این شهر فراز و نشیب خاصی به جز تغییر نام مناطق، گسترش شهر و عوض شدن حکمرانان در سالهای مختلف نداشت و شاخص ترین واقعه تاریخی از قرن 17 تا 19ام جنگ 30 ساله بود که یک سوم این شهر و خانهها را نابود ساخت. شهر برلین شامل فراز و نشیب و اتفاقات تاریخی بسیاری بوده است که شاید آشناترین تاریخچه جنجالی این شهر برای نسل حاضر در جهان، وقایع جنگ جهانی و بعدها جدایی آلمان به دو بخش از این شهر از طریق دیوار مشهور برلین و استقرار این دیوار تا سالها میباشد.
بدین ترتیب که از دوران نازیها و خاتمه جنگ جهانی دوم، این بخش میان 4 قدرت شوروی، آمریکا، فرانسه و بریتانیا تقسیم گردیده و سرانجام در سال ۱۹۶۱ جدایی آلمان به دو بخش آلمان از طریق دیوار برلین تصویب شد که این جدایی تا تاریخ نهم نوامبر 1989 میلادی و پس از انقلاب صلح آمیز در آلمان ادامه داشت و در این سال این دیوار تخریب گردید و دو بخش آلمان مجددا متحد شدند. در آن زمان که پایتخت آلمان شهر بن بود، در طی یک رایگیری، شهر برلین با رای اکثریت دوباره به عنوان پایتخت انتخاب شد؛ هرچند که تا به امروز همچنان تعدادی از مراکز اداری و دولتی اصلی آلمان در شهر بن واقع است.
شهر برلین بزرگترین شهر کشور آلمان است که در شمال شرقی آلمان واقع شده و مساحت آن 899 کیلومتر مربع میباشد و ارتفاع آن از سطح دریا 34 متر است. منطقه زمانی برلین UTC+1 و در تابستان UTC+2 است. رودخانههای هاول و اشپغه در جوار این شهر واقع هستند که رود هاول از شمال تا جنوب این شهر در بخش غربی آن جاری است و یک سوم شهر برلین را طبیعتی بکر شامل رودخانه، دریاچه (7 درصد)، آبراهه، جنگل و پارک (به ترتیب 17 و 12 درصد) فرا گرفته است. همچنین ۲۰ درصد از فضای باز برلین به زمینهای جان پناه در زمان وقوع بلایای طبیعی در اطراف شهر اختصاص داده شده است. از نظر توپوگرافی اکثر زمینهای این شهر مسطح هستند. برلین دارای بیش از 45 دریاچه زیبا است که موجیلسی، پلوتزينسى و وانسی مشهورترین آنها هستند.
برلین دارای آب و هوای اقلیم اقیانوسی است که دارای تابستانهای ملایم و گاها به ندرت گرم بوده و زمستانهای سرد اما با سرمای نسبی کمتر میباشد اما به دلیل تغییرات در اقلیم اقیانوسی، در برخی مواقع و در برخی مناطق این شهر، زمستانهای یخبندان نیز رایج است. بارندگی در شهر برلین قابل توجه است و گاها به صورت نامنظم در طول سال اتفاق میافتد. میزان بارندگی در برلین 669 میلیمتر در سال میباشد. دمای شهر برلین در ماههای سرد بین -2 تا 4 درجه سانتی گراد، در ماههای بهاری بین 9 تا 19 درجه و در فصول گرم بین 14 تا 24 درجه سانتی گراد نوسان دارد.
شهر برلین با جمعیت 3664088 نفر پرجمعیتترین شهر آلمان و در کل اتحادیه اروپا میباشد که با توجه به مساحت آن دارای چگالی جمعیت 4206 نفر به ازای هر کیلومتر مربع میباشد. در حالی که جمعیت این شهر طبق اولین آمار موجود در سال 1721 حدود 65300 نفر بوده و بیشترین جمعیت آن در سال 1939 به میزان 4330640 نفر بوده است. در دهههای اخیر به ازای هر 5 یا 10 سال، چیزی حدود 100 هزار نفر به جمعیت برلین اضافه گشته است و سیاستهای افزایش پذیرش مهاجر و پناهجو از دهه 60 و 70 میلادی در رشد جمعیت این شهر تاثیر قابل توجهی داشته است. همچنین جمعیت کلانشهری برلین 6004857 نفر است. نرخ تولد در این شهر نسبت به مرگ در هر سال بیشتر است. از یک نمونه آماری 2 میلیون نفری در برلین، حدود 54 درصد از آن افراد مجرد بودند.
بیش از 20 درصد جمعیت شهر برلین را مهاجران تشکیل میدهند. بزرگترین گروه ترکیهای خارج از ترکیه در شهر برلین آلمان قرار دارند. بیشترین بافت جمعیتی مهاجر بعد از آلمانیها در برلین عبارتند از: ترکیهای، لهستانی، سوریهای، ایتالیایی، بلغاری، روس، رومانیایی، آمریکایی و… همچنین ایرانیان 0.5 درصد از جمعیت برلین را تشکیل میدهند.
از نظر نژادی هم 82 درصد مردم برلین سفید پوست، 9 درصد شامل نژاد ترک و عرب و فارس، 3 درصد آسیایی، 2 درصد سیاه پوست، 2 درصد نژادهای ترکیبی و 2 درصد دیگر مختص به گروههای نژادی دیگر میباشد. از نظر دین و مذهب نیز 60.1 درصد مردم برلین بی دین، 15.7 درصد پروتستان، 11.4 درصد مسلمان، 9.1 درصد کاتولیک، 2.7 درصد پیرو دیگر آئینهای مسیحیت و 1 درصد هم مربوط به دیگر ادیان میباشد.
بنا به آمار مرسر، کمپانی مشاوره و سرمایهگذاری آمریکایی، شهر برلین آلمان در رتبه 13ام در جهان از نظر کیفیت زندگی است. همچنین مجله Monocle که یک مجله در زمینه امور جهانی و سبک زندگی است، شهر برلین را به عنوان ششمین شهر قابل زندگی در دنیا انتخاب نموده است. از طرفی واحد اطلاعات اکونومیست شهر برلین را در رتبه 21 از نظر اقتصادی در همه شهرهای جهان قرار میدهد. برلین همچنین دارای رتبه هشتم در شاخص قدرت شهری میباشد. سیستم حمل و نقل شهر برلین یکی از مدرنترین سیستمهای حمل و نقل شهری در جهان میباشد که شامل قطار، سامانه اتوبوسرانی درون شهری، مترو، مترو زیرزمینی، تراموا، کشتی، سامانه تاکسیرانی و 6 فرودگاه میگردد.
نرخ بیکاری این شهر در سال اخیر به میزان 10.5 درصد، کمی نسبت به قبل بالاتر رفته اما کشور آلمان و بخصوص شهر برلین به عنوان یک مقصد رویایی برای مهاجرت کاری تلقی میگردد، چرا که برلین قلب اقتصاد و صنعت اروپا بوده و فرصتهای شغلی در آن بسیار زیاد است. این فرصتهای شغلی نه فقط برای متخصصان تحصیل کرده، بلکه برای بسیاری از مردم و مهاجران بدون تحصیلات دانشگاهی، به وفور مورد توجه بوده بطوری که نیروی کارگر در این کشور به ویژه مهاجران که بخش قابل توجهی از کارگران را تشکیل میدهند بسیار این کشور را از نظر فرصتهای شغلی و میزان درآمد در کنار سایر معیارهای کیفیت زندگی در این شهر بسیار عالی میدانند. متوسط درآمد در برلین 56000 یورو در سال یا معادل 65820 دلار در سال و بطور عام تر بین 42 تا 52 هزار یورو در سال میباشد که کمترین درآمد در برلین ماهیانه 1000 یورو و بیشترین درآمد معمولا تا سقف 19400 یورو در ماه میباشد. کلیه درآمدها بدون احتساب مالیات میباشد.
برلین به عنوان یکی از پایتختهای جشنها و فستیوالها و مد و فشن در جهان، شهری با شبهای روشن و طولانی، در زمینه معماری شهر و نمای شهری، موزهها و گالریها، پارکها و تفریحگاهها و خود طبیعت شهر شامل رودها، دریاچههای فراوان و… یکی از بهترین شهرهای جهان برای گردشگری میباشد. 22 جاذبه گردشگری مشهور برلین عبارتند از:
- دروازه براندنبورگ
- امارت بازسازی شده رایشستاگ
- جزیرهی موزه
- دیوار یادبود برلین (بخشهای همچنان موجود از دیوار برلین)
- موزه تاریخی آلمان
- برج تلویزیون برلین
- موزه پاسگاه چارلی
- کاخ و پارک شارلوتنبورگ
- ژاندارمن مارکت
- موزه یهودی برلین
- موزه تکنولوژی آلمان
- یادبود یهودیان کشته شده اروپا
- گروسر تیرگارتن و ستون پیروزی
- موزه پرگامون
- انجمن هومبولت
- کلیسای جامع برلین
- توپوگرافی ترور
- باغ وحش برلین
- باغ و موزه گیاه شناسی دهلم برلین
- موزه DDR (جمهوری دموکرات دویچه)
- محله نیکولای
- کلیسای یادبود قیصر ویلهلم
